नवी दिल्ली/दै.मू.वृत्तसेवा
कोविशील्डमुळे दुर्मिळ आजार होऊ शकतात. तसेच रक्ताच्या गुठळ्यांसह इतर काही साइड इफेक्ट्स दिसू शकतात.काही प्रकरणांमध्ये थ्रोम्बोसिस थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोम किंवा टीटीएस होऊ शकतो. या आजारामुळे शरीरात रक्ताच्या गुठळ्या तयार होतात आणि प्लेटलेट्सची संख्या कमी होते. असे कोविशील्ड ही लस बनविणाऱ्या अॅस्ट्राझिनेका या कंपनीनेच मान्य केल्याने भारतात ही लस बनविणारी सीरम इन्स्टिट्यूट कंपनी अडचणीत येण्याची शक्यता आहे. कोव्हिशिल्ड घेतल्यानंतर भारतात दोन मुलींचा मृत्यू झाला होता. या मुलींचे पालक आता सीरमविरोधात कोर्टाज जाण्याची तयारी करत आहेत.
ऋतिका आणि ऑम्ट्री या दोन मुलींची नावे आहेत. त्यांचा कोरोना काळात लस घेतल्यानंतर काही दिवसांत मृत्यू झाला होता. ऋतिका आर्किटेक्टचा अभ्यास करत होती. तिला मे महिन्यात पहिला डोस देण्यात आला होता. यानंतर एका आठवड्यातच ताप आणि उलट्या होऊ लागल्या होत्या. काही दिवसांनी ती चालूही शकत नव्हती. एमआरआय स्कॅनमध्ये तिच्या मेंदूत रक्ताच्या गुठळ्या झाल्याचे आणि रक्तस्त्राव झाल्याचे समजले होते. दोन आठवड्यांत तिचा मृत्यू झाला होता.
पालकांना या घटनेमुळे प्रचंड हादरा बसला, पण त्यांनाही त्यावेळेस मृत्यूचे कारण कळले नाही. मात्र त्यांनी माहितीच्या अधिकाराचा वापर करून तिच्या मृत्यूचे कारण तपासण्याचा निर्णय घेतला. 2021 मध्ये त्यांनी आरटीआयद्वारे मागणी केली होती, त्यात तिला थ्रोम्बोसिस विद थ्रोम्बोसाइटोपेनिया सिंड्रोम टीटीटी झाल्याचे व लसीच्या दुष्परिणामामुळे मृत्यू झाल्याचे कळविण्यात आले.
इंडिया टुडेने अशीच आणखी एक घटना निदर्शनास आणली आहे. जुलै 2021 मध्ये वेणूगोपाल गोविंदन यांची मुलगी करुणाचा मृत्यू लस घेतल्यानंतर महिन्याभरताच झाला. करुणाचा मृत्यू लशीमुळेच झाला का? हे तपासण्यासाठी पुरेसे पुरावे नसल्याचे त्यावेळी त्यांना सांगण्यात आले होते. आता या दोन्ही मुलींच्या पालकांनी न्यायालयात धाव घेत अस्ट्राझेनेकाच्या दुष्पपरिणामुळेच आमच्या मुलींचा मृत्यू झाला, असा आरोप केला आहे. वकील जेमी स्कॉट यांच्यामार्फत न्यायालयात धाव घेण्यात आली आहे. स्वतः जेमी स्कॉट लशीमुळे पीडित आहेत. एप्रिल २०२१ मध्ये अस्ट्राझेनेका लस घेतल्यानंतर त्यांना मेंदूशी निगडित आजार जडला.
टीटीटीवरून अॅस्ट्राजिनेकावर दाव्यांवर दावे दाखल केले जात आहेत. आता तसेच दावे सीरमवरही दाखल होण्याची तयारी या दोन मुलींचे पालक करत आहेत. सुरक्षेच्या कारणामुळे अॅस्ट्राझिनेकाची ही लस युकेमध्ये देण्यावर बंदी आणण्यात आली आहे. या लसीमुळे मृत झालेल्या लोकांना नुकसानभरपाई देण्यासाठी कायदेशीर प्रक्रिया सुरु करण्यात आली आहे. ही कुटुंबे लसीचे साईड इफेक्ट मान्य करावेत अशीही मागणी करत आहेत.
भारतामध्ये अस्ट्राझेनेका-ऑक्सफोर्ड विद्यापीठ आणि अदार पुनावाला यांची कंपनी सीरम इन्स्टिट्यूटने ही लस तयार केली होती. भारतीय बनावटीची ही लस फक्त भारतातच नव्हे, तर इतर अनेक देशांमध्येही पुरविण्यात आली होती. दोन दिवसांपूर्वी ही लस बनविणाऱ्या ब्रिटनच्या अॅस्ट्राझिनेकाने लसीमुळे रक्ताच्या गुठळ्या बनू शकतात, असे तेथील कोर्टात मान्य केले होते. आता यावरून भारतात सीरमविरोधात दावे ठोकले जाण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. कोरोना लसीचे साईड ईफेक्ट असल्याचे दावे केले जात होते. तरुणांना अचानक हार्ट अॅटॅक येत होते. यामुळे हे दावे केले जात होते. परंतु ते फेटाळले जात होते.
आता हे प्रकरण न्यायालयात पोहचले असून कोविशील्डचा तपास करण्यासाठी बुधवारी सुप्रीम कोर्टात याचिका दाखल करण्यात आली होती. कोविशील्डच्या दुष्परिणामांची चौकशी करण्यासाठी तज्ञांचे पॅनेल तयार करण्याच्या सूचना दिल्या जाव्यात असे याचिकेत म्हटले आहे. अधिवक्ता विशाल तिवारी यांनी ही याचिका दाखल केली आहे. लसीकरणानंतर कोणाला इजा झाली तर त्याची भरपाई करणारी यंत्रणा तयार करावी, असेही याचिकेत म्हटले आहे.